Als we het over Pop Art hebben dan kent bijna iedereen de zeefdrukken van Andy Warhol wel. De soepblikken en de portretten van Marilyn Monroe zijn inmiddels iconisch geworden en representatief voor pop-art. Maar hoe is deze kunstvorm eigenlijk ontstaan en met welke idee? En wat we verstaan we eigenlijk allemaal onder Pop Art en welke soorten Pop Art bestaan er tegenwoordig allemaal? In dit artikel geven we hier antwoord op en een aantal voorbeelden. Tenslotte geven we aan wat een goede plek is om te beginnen om originele Pop Art te ontdekken en te kopen.
Aanleiding voor ontstaan van Pop Art
Na de Tweede Wereldoorlog was New York dé hoofdstad van de kunstwereld en viert het 'abstract expressionisme' hoogtijdagen. Kunstenaars als Jackson Pollock en Mark Rothko voerden de boventoon in de kunstwereld, totdat een jonge groep kunstenaars zich afzette tegen de abstracte kunst. Het hyper serieuze en -conceptuele karakter van deze kunststroming was uiteindelijk de ideale voedingsbodem voor een reactionaire beweging als Pop Art.
Voorbeeld van Pop Art: Marilyn Monroe's Diptiek van Andy Warhol
Pop Art is dan ook de afkorting voor “popular art” en verwijst naar de massa-media en populaire moderne cultuur. Omdat kunstenaars van het abstract expressionisme het museum zagen als de ideale elitaire plek voor hun kunstwerken was de logische reactie dat de Pop Art de kunst juist naar de mensen toe wilde brengen, zelfs tot op de straat middels zogenaamde 'happenings'.
Voorbeeld van Pop Art: Andy Warhol, Campbell’s Soup Cans, 1962, The Museum of Modern Art
Wie hebben de Pop Art geïntroduceerd?
De naam is geïntroduceerd door de Britse criticus Lawrence Alloway, die deel uitmaakte van een groep kunstenaars, architecten en critici, the Independent Group, die elkaar ontmoetten in het Institute of Contemporary Art in Londen.
Alloway gebruikte de term in 1949 als afkorting van het begrip popular mass culture. Het kunstwerk van de Engelsman Richard Hamilton "Just What Is It That Makes Today's Homes So Different, So Appealing?", een collage uit 1956, wordt algemeen beschouwd als het begin van de popart. In die collage zijn alle elementen aanwezig waarvan de Pop Art later gebruik zal maken.
Begin van de Pop Art: "Just What Is It That Makes Today's Homes So Different, So Appealing?", Richard Hamilton, 1956
Zijn collage ‘Just What is it that Makes Today’s Home so Different, so Appealing?’ is niet alleen belangrijk omdat het woord ‘pop’ in het kunstwerk staat afgebeeld, maar ook omdat het werk wordt getypeerd door de moderne grootstedelijke, vercommercialiseerde maatschappij.
Wat was het idee achter Pop Art?
Hoewel veel Pop Art werken in eerste instantie vooral decoratief bedoeld waren kwam deze kunststroming ook wel degelijk voort uit een bepaalde tijdgeest, namelijk die van de vrijheid, seksuele revolutie en vrouwenemancipatie. Bij meerdere Pop Art kunstenaars speelde bovendien de ironie een grote rol in hun werk.
In overeenstemming met het politieke klimaat in de jaren zestig hield de Pop Art zich toch ook wel bezig met politieke thema's. Tot de belangrijke verschijnselen die verband houden met deze kunststroming behoren de happenings. Aan de hand van performances op straat drukten kunstenaars op expressieve wijze hun vrijheid uit.
Voorbeeld Pop Art: Jasper Johns, Flag, 1954
Alledaagse gebruiksvoorwerpen uit de consumptiemaatschappij, massaal vervaardigde serieproducten en alle mogelijke reproduceerbare objecten werden voortaan als motieven aanvaard in de kunst. En daarmee stond de Pop Art beweging dichter bij het leven en was het veel platter dan de kunst die daarvoor werden gemaakt.
De typische kenmerken van de Pop Art
Afbeeldingen uit tijdschriften en strips, maar ook alledaagse voorwerpen werden verwerkt in Pop Art kunst. De verheerlijking van de consumptiemaatschappij zorgde voor een vermenging van traditionele ‘hoge’ kunstvormen met ‘lage’ afbeeldingen voor de massa. In het begin werd hiervoor vooral gebruik gemaakt van collages en zeefdrukken maar later volgden ook de beeldhouwkunst en de schilderkunst.
Typische Pop Art kunst van kunstenaar Hayo Sol, Queen Elizabeth Twin Edition, 2021, verkrijgbaar via Gallerease
De thema's van de Pop Art zijn ontleend aan stripverhalen, reclame, televisie, kranten en tijdschriften. Pop Art is het in beeld brengen en de verheerlijking van de consumptiemaatschappij met behulp van alledaagse afbeeldingen en triviale voorwerpen.
Afbeeldingen van algemeen bekende beroemdheden als Elvis Presley, Marilyn Monroe en Mao maar ook soepblikken, spaghettiverpakkingen, colaflessen en andere supermarktproducten konden in de kunstwerken als onderwerp uitgebeeld worden.
Voorbeeld van Pop Art: Roy Lichtenstein, Drowning Girl, 1963, The Museum of Modern Art, New York
Binnen de Pop Art bestaan vele verschillende werkwijzen. Andy Warhol reproduceerde bijvoorbeeld zijn werk in series door middel van zeefdruk. Roy Lichtenstein specialiseerde zich in het weergeven van zijn onderwerpen als plaatjes uit stripverhalen met handgeschilderde rasterpunten.
Tom Wesselmann koos er bijvoorbeeld voor het vrouwenbeeld uit de hoogglanstijdschriften te idealiseren. Robert Rauschenberg maakte grote geschilderde beeldcollages. Verschillende materialen werden samen verwerkt: foto's, verf maar ook reële objecten, die als reliëf in de schilderijen werden opgenomen.
Voorbeeld Pop Art: Tom Wesselmann, Still life with Blond, 1999, verkrijgbaar via Gallerease
Neo-Pop Art als hedendaags vervolg op Pop Art
Neo-Pop verwijst naar het werk van een aantal kunstenaars die aan het eind van de jaren tachtig van de twintigste eeuw in de New Yorkse kunstwereld verscheen. Bijvoorbeeld Ashley Bickerton (1959), Jeff Koons (1955), Alan McCollum (1944) en Haim Steinbach (1944).
Met de methoden, beelden en materialen van de Pop Art uit de jaren zestig als uitgangspunt, gaf de Neo-Pop Art weer een nieuwe vorm aan Pop Art in de meest ironische en objectieve zin van het woord. De scheiding tussen kunst en kitsch bestond daardoor niet langer.
Jeff Koons transformeerde bijvoorbeeld kinderspeelgoed tot een omvangrijk, blijvend monument.
De visuele overeenkomst van Pop Art en Neo-Pop is groot maar er steekt een groot verschil in benadering en mentaliteit tussen de beide vormen. Bij Pop Art was het er uiteindelijk niet om te doen het onderscheid tussen 'high art' en 'low art' definitief op te heffen. Neo-Pop kunstenaars wilden dat juist wel; Koons en Steinbach bijvoorbeeld nemen de psychologische en visuele kwaliteiten van de consumptiecultuur bloedserieus.
Voorbeeld Neo Pop Art: Hain Steinbach, Cookie jar, Jamaican head, Stormtrooper, dog chew, 2016
Ze plaatsen het meest banale verlangen naar zekerheid en veiligheid en de meest makkelijke, a-intellectuele manier van ordenen op een voetstuk. Niet om ze te laten schitteren in stompzinnigheid en daarmee te shockeren maar om ze feestelijk binnen te halen als de dragers van een nieuwe kunst: kunst die 'lower middle America' geruststelt en in haar identiteit bevestigt.
Andere bekende Neo-Pop kunstenaars zijn Cady Noland (1956), Vitali Komar (1943),
Damien Hirst (1965), Gary Hume (1962) en Gavin Turk (1967).
Voorbeeld eigentijdse Pop Art met een knipoog, door Bram Reijnders , What....If? 2021
Waar te beginnen om Pop Art te ontdekken en te kopen?
Mocht u geïnteresseerd zijn om meer unieke en echte Pop Art te ontdekken en kopen dan kunt hier u beginnen met uw zoektocht op Gallerease. Hier hebben we de mooiste gecureerde kunst uit de beste galeries en kunsthandels alvast voor u verzameld. Hier kunt u onder andere eenvoudig zoeken op stijl, vorm grootte, materiaal, kleur onderwerp en kunstenaar.
Voorbeeld van Neo-Pop Art: Jeff Koons' 'Balloon Animals' verkrijgbaar via Gallerease 
