Elly Richaerts, de unbewuste relatie tussen haar abstracte werk en andere culturen
Een van de meest ingrijpende ontwikkelingen op kunstgebied, in de jaren 20 van de vorige eeuw, was de geboorte van het modernisme als nieuwe kunststroming. Het was een typisch Nederlandse aangelegenheid geworden door toedoen van Piet Mondriaan en Theo van Doesburg die het tijdschrift “De Stijl" oprichtten, waarin ze hun ideeën over kunst in het algemeen en schilderkunst in het bijzonder aan de wereld kenbaar maakten.
Vooral Theo van Doesburg heeft veel invloed gehad op de omwenteling in de visie op kunst in Bauhaus. Het moest een nieuwe toegankelijke beeldtaal worden, onafhankelijk van de realiteit, abstract, geometrisch en harmonieus. Voor de schilderkunst betekende dit terug naar de basis met strakke lijnen en vlakken in primaire kleuren, aangevuld met zwart, wit en grijs. Geen groen om elke associatie met de werkelijkheid te vermijden.
Tot zover het verleden waarin deze geweldige omwenteling gestalte kreeg. Met het gedachtegoed van Mondriaan en van Doesburg in haar bagage, begon Elly Richaerts een schilderkunstige zoektocht naar de meest basale constructivistische mogelijkheden,die af te leiden zijn van de strakke lijnen en hoekige vlakken in Mondriaans werk. Het toepassen van de “Stijlboodschap” in haar schilderijen is voor haar een onuitputtelijke bron van inspiratie geworden ondanks de beperkingen van de basale geometrie en primair kleurgebruik.
Wat het kleurpalet betreft is ze de theorie van “de Stijl” een beetje ontrouw geworden door niet enkel de primaire kleuren te gebruiken maar ook de hiervan afgeleide tinten.”Dit geeft me meer mogelijkheden om mijn constructivistische beeldtaal in vorm en kleur te componeren”, aldus Elly.
Haar zoektocht is een persoonlijk verhaal met een universele zeggingskracht die, in de voetsporen van “De Stijl”, het heden en verleden verbindt. Hoe de toeschouwer deze werken beschouwt, daar heeft de kunstenaar geen invloed op. De blik van de toeschouwer is individueel maar ook cultuur bepaald. Schijnbar betekenisloze schilderijen van deze kunstenaar vergen van de kijker echter een grotere diversiteit aan perspectief.
In haar vroegere schildersleven creëerde ze heel andere schilderijen waarvan de inhoud duidelijk was, namelijk over culturen van verre volkeren die ze op haar zwerftochten over de globe tegenkwam. Eenmaal terug verwerkte ze haar opgedane indrukken in schilderijen met bijvoorbeeld totempalen, Japanse kimono’s en vooroudervereringen van Afrikaanse stammen. Maar vooral de geometrische kunst van de Islam boeide haar. Zou dat de link zijn naar haar hedendaagse kunstwerken?
Behalve schilderen is haar tweede passie de portretfotografie. Elly fotografeert niet vanuit de studio maar vooral onderweg; van mensen uit andere culturen dan de Westerse, in hun eigen omgeving. Bij thuiskomst had ze telkens een “schatkist” vol met portretten van bijzondere mensen waar ze zich mee verbonden voelde. Vastgelegd voor de toekomst.
Kijk voor meer werk van Elly Richaerts, hier op Gallerease!
