Nijmegen 1649

Joan Blaeu

€ 1.450

Inter-Antiquariaat Mefferdt & De Jonge

• Over kunstwerk

  17E-EEUWS NIJMEGEN “Novio Magum” Kopergravure uitgegeven in 1649 door Joan Blaeu als deel van zijn befaamde Toneel der Steden van de Vereenigde Nederlanden met hare Beschrijvingen. Afm. 42 x 56 cm. Later met de hand gekleurd. Met het uitbreken van de Nederlandse Opstand tegen het Spaans gezag in 1568 braken ook voor Nijmegen roerige tijden aan. De stad was in de eerste fase van de Tachtigjarige Oorlog beurtelings in handen van Spaansgezinden en opstandelingen. In 1591 werd zij door prins Maurits voorgoed in het kamp van de opstandelingen ‘teruggebracht’. Deze zogenoemde Reductie van Nijmegen betekende een fundamentele wijziging in de politieke en godsdienstige verhoudingen in de stad. De calvinisten zouden de komende eeuwen de toon aangeven. Alle andere geloofsgemeenschappen kregen beperkingen opgelegd. Zij mochten hun godsdienst niet openlijk uitoefenen en de meeste beroepen en openbare functies bleven lange tijd voor hen gesloten. De economische positie van de stad veranderde ingrijpend. Nijmegen werd een garnizoensstad aan de oostgrens van de in 1588 uitgeroepen Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Haar traditioneel sterke positie in vooral de doorvoerhandel naar de oosterburen verdween. De contacten met de oosterburen kwamen als gevolg van langdurige oorlogshandelingen stil te liggen en werden niet meer hersteld. De stad restte slechts een lokale en regionale handelsfunctie. Hoewel er voor Nijmegen ten tijde van de Republiek betere en slechtere tijden waren, zou de stad haar oude positie nooit meer terugkrijgen. 1635 was een uitgesproken zwart jaar. Er brak toen een pestepidemie uit die volgens de overlevering aan zesduizend Nijmegenaren het leven kostte, de helft van de totale stadsbevolking. Halverwege de zeventiende eeuw kwam er een korte periode van economische opleving. Nijmegen bleef een aantrekkelijke vestigingsplaats voor uitgevers, boekhandelaren en drukkers. (De stad beschikte van 1655 tot 1680 zelf een eigen universiteit, de Kwartierlijke Academie gevestigd in de Commanderie van Sint Jan aan de Korenmarkt.) Prijs: Euro 1.450,- (incl. lijst)
• Over kunstenaar

  Joan Blaeu (1596-1673), werd geboren op 23 september 1596 in Alkmaar.

  Hij was een Nederlandse cartograaf geboren in Alkmaar. Hij trad in de voetsporen van zijn vader, cartograaf Willem Blaeu.

  In 1620 werd hij doctor in de rechten, maar hij sloot zich aan bij het werk van zijn vader. In 1635 publiceerden zij de Atlas Novus (volledige titel: Theatrum orbis terrarum, sive, Atlas novus) in twee delen. Joan en zijn broer Cornelius namen het atelier over na het overlijden van hun vader in 1638. Joan werd de officiële cartograaf van de Verenigde Oost-Indische Compagnie.

  Blaeu's wereldkaart, Nova et Accuratissima Terrarum Orbis Tabula, waarin de ontdekkingen van Abel Tasman zijn verwerkt, werd gepubliceerd in 1648. Deze kaart was revolutionair omdat hij "het zonnestelsel weergeeft volgens de heliocentrische theorieën van Nicolaus Copernicus, die laten zien dat de aarde ronddraait de zon .... Hoewel het baanbrekende boek van Copernicus On the Revolutions of the Spheres voor het eerst werd gedrukt in 1543, iets meer dan een eeuw eerder, was Blaeu de eerste kaartenmaker die deze revolutionaire heliocentrische theorie op een wereldkaart verwerkte.

  Blaeu's kaart werd gekopieerd voor de kaart van de wereld in de stoep van de Groote Burger-Zaal van het nieuwe Amsterdamse stadhuis, ontworpen door de Nederlandse architect Jacob van Campen (nu het Koninklijk Paleis Amsterdam), in 1655.

  Blaeu's Hollandia Nova werd ook afgebeeld in zijn Archipelagus Orientalis sive Asiaticus, gepubliceerd in 1659 in de Kurfürsten Atlas (Atlas van de Grote Keurvorst). en gebruikt door Melchisédech Thévenot om zijn kaart Hollandia Nova - Terre Australe (1664) te produceren.

  Als "Jean Blaeu" publiceerde hij ook het 12e deel "Le Grand Atlas, ou Cosmographie blaviane, en laquelle est exactement descritte la terre, la mer, et le ciel". Eén uitgave dateert uit 1663. Dat was folio (540 x 340 mm) en bevatte 593 gegraveerde kaarten en platen. In maart 2015 was een exemplaar te koop voor £ 750.000.

  Rond 1649 publiceerde Joan Blaeu een verzameling Nederlandse stadsplattegronden genaamd Toonneel der Steeden. In 1651 werd hij in de Amsterdamse gemeenteraad gestemd. In 1654 publiceerde Joan de eerste atlas van Schotland, bedacht door Timothy Pont. In 1662 bracht hij de Atlas Novus, ook wel bekend als Atlas Maior, opnieuw uit in 11 delen en één voor oceanen.

  Een kosmologie was gepland als hun volgende project, maar een brand verwoestte de studio volledig in 1672.

  Joan Blaeu stierf in Amsterdam het volgende jaar, 1673. Hij werd begraven in de Westerkerk in Amsterdam.

Bent u geïnteresseerd om dit kunstwerk te kopen?