Een terugblik op het leven en werk van Walasse Ting

In de jaren zeventig, tachtig en negentig van de vorige eeuw was het werk van Walasse Ting immens populair in Amerika en Europa. In dit artikel geven we een inzicht in het werk en het leven van deze bijzondere kunstenaar.

De litho's en posters hadden in die tijd torenhoge oplages. De prijzen van de originele werken op rijstpapier en canvas bereikten absolute records. Sinds meer dan tien jaar is er een toenemende belangstelling voor zijn werk in China en andere Aziatische landen, waar het herontdekte werk steeds vaker op veilingen wordt aangeboden. In Nederland was zijn werk onlangs nog te zien tijdens een tentoonstelling in het Museum Jan van der Togt in Amstelveen in 2018.

Tijd voor een retrospectief!

Walasse Ting en China 

_{Woman door Walasse Ting}

Walasse Ting tekent en schildert al vanaf zijn vroege jeugd. Hoewel hij enkele lessen volgt aan de Shanghai Kunstacademie, heeft het programma hem niet veel te bieden, zoals vaak het geval is met eigenzinnige en getalenteerde kunstenaars. In zijn jonge jaren is hij te vinden in de straten van zijn geboortestad Shanghai waar hij de trottoirs verlicht met ontelbare krijttekeningen.

In 1946 verhuist hij, geïnspireerd door I Ching (het boek der veranderingen), naar Hong Kong waar hij al snel zijn werk in een boekwinkel kan tentoonstellen. In deze periode begint hij voor het eerst aquarellen te verkopen aan Amerikaanse verzamelaars van moderne kunst.

_{Bladzijde uit een Song Dynastie (960-1279) gedrukt in het boek van I Tjing (Boek der Veranderingen)}

Walasse Ting en Parijs 

 
In 1950 reisde hij naar Frankrijk; waarschijnlijk gemotiveerd door dit succes. Hij gaat van boord in Marseille met een kartonnen koffer en een rol rijstpapier die hij in een rode doek heeft gewikkeld. Hij komt aan met slechts vijf Amerikaanse dollars op zak, zonder paspoort en visum en hij spreekt helemaal geen Frans.

In Parijs vindt hij onderdak in een klein appartement in de Passage Raguinot in het 12e arrondissement. Hoewel het appartement te klein is, begint Walasse Ting verwoed met het schilderen van enorme schilderijen op doek en papier. Er is geen plaats om het resultaat van een afstand te bekijken. Hij blijft trouw aan de grote formaten, de fysieke penselen in de traditie van de Chinese kalligrafie en schilderkunst.

In Parijs had Walasse Ting ook zijn eerste confrontatie met de westerse abstractie, met name met de werken van Picasso en Matisse. Zij laten een onuitwisbare indruk na. Uit bewondering voor Matisse besluit hij de laatste lettergreep van zijn voornaam Hua La Si te veranderen in -sse. Zo zullen Europa, Amerika en de rest van de wereld hem in de toekomst ookwel leren kennen als "Walasse Ting".

_{Cat door Walasse Ting verkrijgbaar bij via Gallerease} 

Walasse Ting en Cobra

In de jaren vijftig rijst de ster van Walasse Ting gestaag. Hij leeft in armoede, maar artistiek zet hij belangrijke stappen. Hij exposeert in een groepstentoonstelling in de beroemde Parijse galerie Facchetti en raakt bevriend met Pierre Alechinsky. Beiden vinden elkaar in de oosterse kalligrafie.

Alechinsky brengt Ting in contact met Cobra-kunstenaars. Niet verwonderlijk, want in Cobra manifesteert zich al in de beginjaren van deze beweging de band tussen schilderkunst en poëzie. Ting is vooral geïnteresseerd in het werk van Karel Appel met wie hij in 1965 exposeert in het Stedelijk Museum in Amsterdam naast kunstenaars als Lucebert, Asger Jorn, Christian Dotremont en de dichter Bert Schierbeek. Tegen die tijd is Tings dichtbundel 'Mijn stront en mijn liefde' al verschenen.

_{Walassse Ting aan het werk} 

Walasse Ting en New York

In 1959 breken de Amerikaanse jaren aan. Walasse Ting vestigt zich in New York, waar hij een studio betrekt op 100 West 25th Street in Manhattan. De ramen en muren van deze studio zijn al snel gevuld met verf die Walasse  Ting als regen op zijn doek en rijstpapier spettert. In deze jaren ontmoet hij Sam Francis. Deze kunstenaar laat hem kennismaken met popart en abstract expressionisme. Op een avond, tijdens een bijeenkomst met andere kunstenaars in Francis' appartement, ontstaat het idee om een overzicht te maken van alle actuele stromingen in de beeldende kunst van hun tijd.

In 1964 wordt het legendarische One Cent Life gepubliceerd. Het werk wordt niet alleen beschouwd als het meest artistiek vormgegeven boek van zijn tijd, maar ook als een compact visueel en psychedelisch manifest van de jaren zestig. Naast de pulserende straatpoëzie van Walasse Ting bevat het 62 losbladige litho's van bekende kunstenaars uit die periode, zoals Andy Warhol, Roy Lichtenstein, Robert Indiana, Alan Davie, Tom Wesselmann, Sam Francis, Asger Jorn en Karel Appel.

'One Cent Life' heeft een oplage van 2000 en is een echt collector's item geworden.

_{Een cent leven door Walasse Ting en bewerkt door Sam Francis - 1964}

Walasse Ting in de jaren zeventig 

In de jaren zeventig ontwikkelt het werk van Walasse  Ting zich tot een picturale synthese; de Chinese kalligrafie van het poëtische woord versmelt met de expressieve beelden van de westerse abstractie. Zijn werk ontwikkelt zich ook in de richting van het figuratieve. Hij begint de vrouwelijke figuur, zijn muze bij uitstek, te schilderen in de evocatieve stijl die de kunstliefhebber van vandaag zo vertrouwd is geworden.

In Walasse Ting's originele kunstwerken met acrylverf op rijstpapier, in neonkleuren, fluorescerend, is het 'altijd de vrouw' in elke pose; erotiserend, Europees of Aziatisch, omringd door papegaaien, sprinkhanen, katten, paarden, bloemen en fruit.

_{Horse, Woman, Parrots door Walasse Ting}

Walasse Ting exposeert in alle bekende galeries over de hele wereld. Elk zichzelf respecterend museum in de wereld toont zijn werk, van het Stedelijk Museum Amsterdam tot het Museum of Modern Art en het Guggenheim in New York, van het Silkeborg Kunstmuseum in Denemarken tot het Israel National Museum in Jeruzalem en de National Gallery of Art in Reykjavik en tegenwoordig in musea in de Volksrepubliek nu de Chinezen de werken van hun 'verloren zoon' opkopen.

_{Woman holding Horse door Walasse Ting}

Ting wordt een opvallende figuur in het New Yorkse straatleven, gekleed in extravagante pakken, cruisend door de straten in een blauwe of knalroze Rolls Royce. Talloze muzen bevolken zijn atelier, vlak bij zijn huis in Greenwich Village, soms als groupies, vaak als minnaressen. Walasse is weer eens de verwende jongen Hua la Si.

Er zijn overvloedige diners in dure restaurants, waar Walasse alle Chinese gerechten bestelt die op de kaart staan. Iedereen is welkom aan zijn tafel. Zijn entourage deelt in zijn welvaart; zijn muzen, maar ook galeriehouders die zijn werk in voorraad hebben. Hij is warm en toegankelijk.

_{Women with fans by Walasse Ting}

Helaas is Walasse Ting in zijn mindere momenten bijna manisch en verschuilt hij zich in een oosterse stilte bijna totaal afgesloten. Dagen, soms weken achtereen, is hij niet in staat om in zijn atelier te werken. Hij is dan vaak melancholisch en vol heimwee naar zijn moederland China. Maar op goede dagen schildert hij weer obsessief vele uren en dagen achtereen, ontdaan van elke belemmering, en ontploft hij op papier en doek in alle kleuren van de regenboog.

In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw is Walasse Ting een van de belangrijkste artistieke vertegenwoordigers van de VS. In 1984, na een reis die hem naar Tahiti brengt en hem enorm inspireert zoals ooit Gaugain, verschijnt in Parijs zijn dichtbundel 'Peinture sur papier de riz'. Dit werk bevat, naast gedichten, een overzichtstentoonstelling met 316 exotische schilderijen die Walasse Ting tussen 1975 en 1980 maakte.

_{Het atelier van Walasse Ting in Amsterdam} 

Walasse Ting en Amsterdam

In 1987, na het overlijden van zijn vrouw Nathalie in 1986, gaat Walasse Ting met zijn zoon en dochter op reis naar Amsterdam. De grachten doen hem denken aan de stad Hangzhou in China. Het dagelijks leven in de Nederlandse hoofdstad bevalt hem zo goed dat hij besluit er permanent te gaan wonen. In Amsterdam herontdekt hij zijn allesomvattende motief, zijn muze; de vrouw. In zijn atelier aan de Keizersgracht schildert hij meer dan zestig modellen. Ze worden vereeuwigd op rijstpapier en doek in acryl, houtskool, olieverf en pastel. Ze zijn gepubliceerd in het boek Jolies Dames.

 _{Het boek 'Jolies Dames} 

Walasse Ting en zijn laatste jaren

In 2002 slaat het noodlot toe. Walasse Ting wordt getroffen door een fatale hersenbloeding. Acht jaar lang wordt hij verzorgd in een verpleeghuis in Amstelveen, ver van zijn geboorteland, niet meer aanspreekbaar, niet meer in staat om te schilderen, comateus.

In 2010 brengen zijn kinderen hem terug naar New York waar hij binnen veertien dagen overlijdt. Zijn orgiastische kleuren vibreren en fluoresceren nog steeds op schilderijen in vele privé- en museumcollecties. Ze zijn een ode aan de liefde en het leven, dat achterstevoren begrepen kan worden maar voorwaarts geleefd moet worden. Walasse Ting leeft voort, viert het leven, tot ver in de toekomst, vereeuwigd door zijn kunstwerken.

_{Walasse Ting in zijn atelier in Amsterdam}

Werken van Walasse Ting te koop

De werken die in Nederland te koop zijn en die te zien zijn op de kunstenaarspagina van Walasse Ting, dateren voornamelijk uit zijn Amsterdamse periode. De werken op rijstpapier die bij Bert Kuipers Kunsthandel te koop zijn hebben een bijzondere herkomst; ze komen uit de collectie van een van Walasse Ting's Amsterdamse muzen, Els.

Behalve zijn afbeeldingen van vrouwen bevatten ze een vast repertoire aan motieven: katten, bloemen, papegaaien, fruit, sprinkhanen en paarden. Naast de uitbundige kleur is er ruimte voor de verstilling in verdunde inkt of verf op ultradun rijstpapier, klein formaat werk in de Chinese traditie, aus einem Guss (in één streek). Het merendeel is gesigneerd in de vorm van een ideogram, een Chinees stempel, met karakter(s) in rode lak die een van Ting's vele poëtische kunstenaarsnamen weerspiegelt.

De kunsthandelaar heeft ook een heel bijzonder voorwerp in haar collectie: een 24 pagina's tellende hartverscheurende liefdesbrief die Walasse Ting in New York schilderde.

_{Liefdesbrief voor zijn muze Els door Walasse Ting gedateerd New York, 24 juli 1990}

Walasse Ting als dichter 
 

Walasse Ting is minder bekend als dichter. Zijn verzen zijn afgeleid van ideogrammen. Ze lijken te bestaan uit 'woordkarakters', losse bouwstenen in beelden. Aan elkaar geknoopt, op elkaar gestapeld zonder het voegsel van de grammatica, creëren ze een merkwaardig naïef maar kernachtig Engels. Walasse Ting van Walasse Ting, een autobiografie in poëzie getuigt hiervan.

Desgewenst kan Bert Kuipers Kunsthandel bemiddelen bij de verwerving van de dichtbundel One Cent Life. Het betreft een HC-exemplaar (hors commerce) met opdracht en handtekening van Walasse Ting in blauwe inkt, met daarin alle originele 62 litho's.

 _{Walasse Ting samen met Corneille en zijn familie}

Walasse Ting door Walasse Ting (1929 - 2000)

  1 jaar oud eerste keer zingen

  2 jaar oud eerste keer opstaan

  3 jaar voor het eerst sprinkhaan vangen

  4 jaar voor het eerst vliegeren

  5 jaar, eerste keer libelle tekenen

  6 jaar oude eerste keer ruiken bloem

  7 jaar oud eerste keer onder regen pissen

  8 jaar, voor het eerst vuur in huis zien branden

  9 jaar oud eerste keer honing eten

10 jaar oud eerste keer locomotief zien

11 jaar oud eerste keer man en vrouw zien vrijen

12 jaar oud eerste keer opa zien sterven

13 jaar oud eerste keer masturberen in bed

14 jaar oud eerste keer dansen in ballroom

15 jaar oud eerste keer liefdesbrief schrijven

16 jaar oud eerste keer verliefd worden

17 jaar oud eerste keer liefde bedrijven in het donker

18 jaar oud eerste keer China verlaten

19 jaar oud eerste keer aquarel verkocht

20 jaar oud, voor het eerst de liefde bedreven met een prostituee

21 jaar oud eerste keer one man show gezien

22 jaar oud eerste keer met grote boot naar Parijs

23 jaar oud eerste keer liefde met blank meisje

24 jaar oud eerste keer champagne drinken

25 jaar oud, eerste keer melancholisch

26 jaar oud eerste keer liefdesverdriet en heimwee

27 jaar, eerste keer geld lenen

28 jaar, eerste keer niets geloven

29 jaar, voor het eerst een gedicht schrijven

30 jaar oud eerste keer naar amerika komen

31 jaar oud eerste keer vrijen met een zwart meisje

32 jaar oud eerste keer hot dog eten

33 jaar oud eerste keer getrouwd

34 jaar oud eerste keer snor laten groeien

35 jaar, eerste keer afwassen

36 jaar, eerste keer zorgen maken, huur betalen

37 jaar, eerste keer dochter

38 jaar, eerste keer kleurentelevisie kopen

39 jaar, voor het eerst een levensverzekering kopen

40 jaar oud eerste keer zoon hebben

41 jaar, voor het eerst naakt in de regen

42 jaar, voor het eerst 's nachts wakker worden

43 jaar oud eerste keer moeder dood horen vallen

44 jaar oud eerste keer vader zien slapen in doodskist

45 jaar oud eerste keer Amerikaans staatsburger

46 jaar oud, voor het eerst geld ruiken dat naar stront ruikt

47 jaar oud, eerste keer zon vierkant zien staan

48 jaar oud, voor het eerst weten dat het leven rond is

49 jaar oud, voor het eerst een kristallen perzik gekocht

50 jaar oud, voor het eerst groene slang gegeten

51 jaar oud, voor het eerst een brief van Gaugin gebout

52 jaar oud, eerste keer naar Tahiti

53 jaar voor het eerst in een blauwe rolls-royce

54 jaar voor het eerst een kat

55 jaar, eerste keer regenboog als ontbijt

56 jaar eerste keer douchen met een symfonisch orkest

57 jaar oud eerste keer huilen vrouw overleden

58 jaar, eerste keer ontdekt dat ze op panda lijkt

59 jaar, eerste keer parfum kopen

60 jaar oud eerste keer liefde bedrijven met een maagd.

_{Walasse Ting In Venetië}

Voor meer werken van Wallasse Ting kijk hier op website van Gallerease! 

Om ze in 'real life' te zien, bezoek of maak een afspraak met Bert Kuiper Kunsthandel