Het verschil tussen Moderne Kunst en Hedendaagse Kunst uitgelegd

"Wat is nu het grote verschil tussen moderne en hedendaagse kunst?" Dat is een vraag die vaak wordt gesteld door nieuwkomers op de kunstmarkt. Gelukkig is het verschil en de overgang tussen deze twee kunststijlen uitvoerig beschreven door kunsthistorici. In dit artikel vatten we de belangrijkste verschillen en kenmerken tussen moderne en hedendaagse kunst voor u samen. 

Het begin van de Moderne kunst en het loslaten van de klassieke principes

 _{1. Voorbeeld van het begin van de moderne kunst: Éduard Manet, Le Déjeuner sur l' herbe, 1863, olieverf op doek, Musée d' Orsay, Parijs.}

Blijkbaar was het publiek het meest ontstemd over de "gewone" setting. Het schilderij toont een naakte vrouw in gezelschap van twee mannen, gekleed in alledaagse kledij, die genieten van een picknick in het gras. Het gaat volledig voorbij aan de klassieke en mythologische traditie, waardoor de naaktheid van de vrouw als ongepast werd ervaren. Bovendien konden critici de onrealistische weergave van het boslandschap niet bevatten en waren zij vooral beledigd door het badende meisje op de achtergrond, dat in dit schilderij geen enkele functie had.

Moderne kunst en het tarten van de representatieve rol

Terwijl Manet's werk de critici verontrustte, maakte het de weg vrij voor de Post-Impressionisten. Zij onderscheidden zich door hun keuze van onderwerpen en hun afwijzing van een collectieve manier van kijken. Paul Cézanne (1839-1906) was een van de belangrijkste Post-Impressionisten; in zijn werk legde hij de nadruk op de lijnen, vlakken en kleuren waaruit de natuur is opgebouwd, wat resulteerde in een meer abstract beeld.

_{2. Voorbeeld van het begin van de moderne kunst: Paul Cézanne, Mont Sainte-Victoire gezien vanuit de steengroeve van Bibemus, 1897, olieverf op doek, Baltimore Museum of Art, Baltimore.}

In het schilderij "Mont Sainte-Victoire Seen from Bibemus Quarry" (1897, fig. 2), vertaalde Cézanne zijn directe waarnemingen van de natuur in kleine vlekken van warmere en koelere kleuren, wat een verschuiving teweegbracht in de algemene perceptie.

Moderne kunst en fragmenterende vormen

Geïnspireerd door Cézanne's pogingen om de schilderkunst te bevrijden van haar representatieve rol en zich in plaats daarvan te concentreren op zuivere vormen, verlegde Pablo Picasso (1881-1973) de grenzen van abstractie nog verder.

Les Demoiselles d' Avignon' (1907, afb. 3) is misschien wel een van de meest kenmerkende voorbeelden van deze overgang. Het schilderij toont vijf vrouwelijke naakten, maar hun vormen zijn gefragmenteerd en verweven met de al even grillige achtergrond. Met dit schilderij heeft Picasso voor het eerst in de geschiedenis het traditionele concept van een eengemaakte picturale ruimte volledig losgelaten.

Het schilderij legde de basis voor de beweging van het kubisme, waarin een onderwerp wordt gefragmenteerd in zijn geometrische componenten en vaak vanuit verschillende hoeken tegelijk wordt weergegeven. Hoewel de kubisten hun onderwerpen hyperfragmenteerden, bleven de vormen altijd herkenbaar.

_{3. Voorbeeld van moderne kunst: Pablo Picasso, Les Demoiselles d' Avignon, 1907, olieverf op doek, Museum of Modern Art, New York.}

Moderne kunst en de 'niet-objectiviteit'

Wassily Kandinsky (1866-1944) was een van de eerste kunstenaars die, gedreven door zijn belangstelling voor filosofie, religie, vernieuwende wetenschappelijke theorieën en muziek, op een volledig niet-objectieve manier schilderde, zoals blijkt uit 'Compositie VII' (1913, fig. 4). Dit schilderij laat zien hoe de kunstenaar de 'picturale representatie' afwees door middel van een tumultueuze wals van vormen, kleuren en lijnen, die geen duidelijk waarneembaar uitgangspunt laat zien in het afbeelden van herkenbare onderwerpen.

_{4. Voorbeeld moderne kunst: Vasily Kandinsky, Compositie VII, 1913. Olieverf op doek, Tretjakov Staatsgalerij, Moskou.}

Ook al verschilden de artistieke ambities van Manet, Cézanne, Picasso en Kandinsky, toch wordt al hun werk beschouwd als Moderne Kunst. De moderne kunst was een esthetisch antwoord op de moderniteit, op de fundamentele veranderingen in de maatschappij als gevolg van de industriële revolutie en de invoering van de moderne kapitalistische economie.

Als gevolg daarvan begonnen kunstenaars vormen af te breken en de algemene, representatieve rol van schilderijen in twijfel te trekken. Dit ontwikkelde zich langzaam via een reeks artistieke stromingen. Naast het impressionisme, post-impressionisme en kubisme behoren ook stromingen als het symbolisme, fauvisme, futurisme, suprematisme, constructivisme, dadaïsme, surrealisme en abstract expressionisme tot de paraplu van de moderne kunst.

Hedendaagse kunst en concept ten opzichte van het voltooide werk

De meeste kunsthistorici zullen het einde van de jaren 1960 aanwijzen als een belangrijk keerpunt voor de kunstwereld. Over het algemeen kan de kunst, die na dit tijdstip is gemaakt worden beschouwd als 'hedendaagse kunst', met inbegrip van conceptuele kunst, performance kunst, minimalisme, pop art, en videokunst. Vanaf het einde van de jaren 1960 werd vooral het onderliggende concept belangrijker dan de esthetische kwaliteiten van het werk.

Voor het eerst in de geschiedenis kreeg het proces van kunst maken meer aandacht dan het eindproduct. Dat proces vereiste soms zelfs soms de deelname van het publiek, zoals Yves Klein's 'Performance Anthropometries of the Blue Period' (1960, fig. 5).

_{5. Voorbeeld hedendaagse kunst door Yves Klein, Antropometrieën van de Blauwe Periode, 1960. Galérie Internationale d'art Contemporaine, Parijs. Geschilderde meisjes, als natte menselijke penselen, glijden over vellen papier voor het publiek.}

Maar het was ook de betekenis en de culturele waarde van de kunst zelf die door kunstenaars in twijfel werd getrokken. Een beroemd voorbeeld is Joseph Kosuth's (1945) eerste conceptuele werk 'One and Three Chairs' (1965, fig. 6), waarin een echte stoel vergezeld gaat van een foto van de stoel en de woordenboekdefinitie van het woord "stoel".

Deze nevenschikking suggereert dat het beeld en de tekst inwisselbaar zijn geworden, waardoor het traditionele onderscheid wordt opgeheven. Door de status van een foto in twijfel te trekken, stelt Kosuth alle representatieve kunst ter discussie. Dit werk legde de basis van een tendens waarbij het idee of het concept van een werk de voorkeur kreeg boven het fysieke object. Dit intrinsieke debat is essentieel voor de hedendaagse kunst. Voor de rest omvat hedendaagse kunst een miljoen verschillende stijlen en benaderingen van kunst.

_{6. Voorbeeld hedendaagse kunst door Joseph Kosuth, Een en drie stoelen, 1965. Houten klapstoel, gemonteerde foto van een stoel, en gemonteerde fotografische vergroting van de definitie van "stoel", Museum of Modern Art, New York.}  

Hedendaagse kunst en maatschappelijke betrokkenheid

Veel hedendaagse kunst van de laatste dertig jaar is ook verbonden met sociale en politieke kwesties. Het werk 'Sirens of the Lambs' (2013, afb. 8) van de straatkunstenaar Banksy toont een stel poppendieren die uit een vrachtwagen piepen van angst. Het vormt een schaamteloze kritiek op de terloopse wreedheid van de voedselindustrie.

_{7. Voorbeeld hedendaags kunstwerk door Banksy, Sirens of the Lambs, 2.}

En ander bijvoorbeeld van hedendaagse kunst is van de controversiële kunstenaar Damien Hirst (1965), hij maakt figuratieve en non-figuratieve schilderijen en sculpturen (afb. 7).

_{8. Damien Hirst, The Persuit of Oblivion, 2004. Glas, geschilderd roestvrij staal, silicone, roestvrij stalen slagerrek en vleeshaken, messen, aanzetstaal, hakmessen, zagen, roestvrij stalen ketting, paraplu, hoed van hars, mantel, vogelkooi, boeken van hars, fauteuil van hars, wandelstok van hars, schoenen van hars, motorhelm, runderlappen, worsten, duif en formaldehydeoplossing.}

Conclusie: de grootste verschillene tussen moderne en hedendaagse kunst
 

Hierbij zetten we nog even kort op een rij wat de grootste verschillen zijn tussen Moderne en Hedendaagse kunst. Allereerst zijn Moderne Kunst en Hedendaagse Kunst van afkomstig uit twee verschillende periodes. De periode van de Moderne Kunst omvat vooral werk uit de late 19de en vroege 20ste eeuw, ruwweg van 1880 tot de jaren 1960. Moderne kunst is ook vaak een uiting van individualiteit. Terwijl de Hedendaagse Kunst meer gericht is op de sociale impact, met de maatschappij als voornaamste focus. Men kan ook zeggen dat Hedendaagse Kunst zich vooral richt op het heden en de toekomst en dat Moderne Kunst verwijst naar een tijdperk dat al voorbij is.

Wij hopen dat dit artikel u meer inzicht heeft gegeven in de verschillen tussen deze twee kunststijlen.

Waar kunt u het beste moderne of hedendaagse kunst bekijken of kopen?

Als u geïnteresseerd bent om meer moderne en hedendaagse kunstwerken te bekijken of zelfs te kopen, neem dan een kijkje op de Gallerease website voor meer Moderne Kunst en Hedendaagse Kunst! We hebben de beste werken uit verschillende galeries voor u op een rijtje gezet zodat u eenvoudig kunt vergelijken.

* De afbeelding in de header is "Color Study. Squares with Concentric Circles" door Wassily Kandinsky, 1913. Watercolor, gouache and crayon on paper 9.4 × 12.4" (23.8 × 31.4 cm), Munich, The Städtische Galerie im Lenbachhaus